Wat is vaktherapie?

Wat is vaktherapie?

Vaktherapie is een behandelvorm voor mensen met een psychische aandoening of psychosociale problematiek. Voorbeelden hiervan zijn angstklachten, gedragsproblemen, trauma of een persoonlijkheidsstoornis. De term vaktherapie is de overkoepelende naam voor beeldende therapie, danstherapie, dramatherapie, muziektherapie, psychomotorische therapie, psychomotorische kindertherapie en speltherapie. Het gaat bij vaktherapie om zowel generalistische als specialistische zorg. In sommige gevallen ligt de nadruk van de therapie op het oplossen van het probleem, in andere gevallen ligt de nadruk meer op de acceptatie ervan of op het beperken van de gevolgen van een aandoening.
 

Doen en ervaren

Bij vaktherapie ligt de nadruk vooral op het doen en ervaren en minder op het praten. Door gerichte oefeningen en werkvormen kan een cliënt zijn problematiek onderzoeken en kan hij zijn emoties en gedachten daarbij vormgeven. Door de ervaringen die de cliënt bij deze werkvormen opdoet, werkt hij aan bewustwording en kan hij nieuwe inzichten verwerven. Hij kan bijvoorbeeld leren om op andere manieren te reageren op situaties of gevoelens. Zo kan een cliënt nieuwe mogelijkheden ontdekken en vaste patronen doorbreken. 
 

Werkveld

Vaktherapeuten behandelen cliënten in de geestelijke gezondheidszorg, somatische zorg, jeugdzorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg, verslavingszorg, forensische zorg, revalidatie, (speciaal) onderwijs, vluchtelingenzorg en de medische zorg. Vaktherapeuten werken bij instellingen of hebben een eigen praktijk. 
 

Soorten vaktherapie

In beeldende therapie wordt gebruikgemaakt van verschillende werkvormen, technieken en materialen. Je kunt bijvoorbeeld tekenen, schilderen, werken met hout, klei of steen, of met digitale middelen. Bij beeldende therapie maakt de cliënt vaak een concreet werkstuk, waar hij afstand van kan nemen of naar kan terugkijken. 

Danstherapie gaat ervan uit dat psychische en emotionele klachten te zien zijn in het lichaam en de bewegingen van de cliënt. Een danstherapeutische behandeling kan zich bijvoorbeeld richten op het reguleren van de emoties van de cliënt en het vergroten van zijn veerkracht. Door verschillende dansvormen en bewegingen kan de cliënt gevoelens, gedrag en gedachten verkennen en ermee experimenteren. 

In dramatherapie wordt methodisch gewerkt met onder andere rollenspel, improvisatie, verhalen maken en psychodramatechnieken. Bij dramatherapie heeft de cliënt de mogelijkheid om in een veilige spelomgeving te oefenen met ander gedrag door middel van verschillende rollen. Hij kan onder andere leren gevoelens te herkennen en op verschillende manieren te uiten, of grenzen aan te geven.

In muziektherapie wordt gewerkt met melodie, ritme, harmonie en tekst. Dat kan zowel actief, door middel van zelf muziek maken, of receptief, door het luisteren naar en ervaren van muziek. Muziektherapie kan de cliënt onder andere helpen bij het verbeteren van sociale en communicatieve vaardigheden, het uiten van emoties, en bij het verbeteren van motoriek, taal of spraak.

In psychomotorische therapie ligt de nadruk op de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag. Door middel van gerichte bewegings- en spelopdrachten kan de cliënt oefenen, ervaren en ontdekken welke invloed beweging heeft op zijn lichaam en geest. Dit helpt bij het herkennen en begrijpen van zijn lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen.

Psychomotorische kindertherapie wordt gekenmerkt door een ontwikkelingsgerichte manier van werken die aansluit bij de belevingswereld van het kind. De therapeut maakt gebruik van lichaamsgericht spel, bewegings- en spelmaterialen. Het kind kan zich uiten zonder dat woorden nodig zijn en spelenderwijs andere gedragspatronen ontwikkelen. 

Speltherapie is een vorm van psychotherapie voor kinderen waarbij spel als middel gebruikt wordt om kinderen te begrijpen en te helpen. De therapeut volgt het kind in zijn spel en brengt onder woorden wat er gebeurt. Spel is de taal van het kind; door spel kan het kind gevoelens uiten, ervaringen verwerken en experimenteren met nieuw gedrag.
 

College 'Kun je een depressie wegdansen'

Bij de Universiteit van Nederland geven Nederlandse topwetenschappers gratis college op internet, radio en televisie. Hoogleraar Vaktherapie Susan van Hooren heeft hier ook een college gegeven waarin ze meer vertelt over vaktherapie en antwoord geeft op de vraag of je een depressie weg kunt dansen. Bekijk hier het college (15 minuten).